Isang malaking kontrobersiya ang bumulaga sa publiko nang muling pag-usapan sa Kongreso ang umano’y laganap na “tara system” sa Bureau of Customs (BOC). Ang sistemang ito, na sinasabing isang uri ng “grease money” o suhol, ay nagdulot ng malaking pagkalugi sa gobyerno,

Ayon mismo sa mga dating opisyal ng ahensya, taliwas sa mga testimonya ng mga dating commissioner: Nick Faeldon at Isidro Lapena at ang kasalukuyang representante ng BOC na si Atty. Tristan Langcay ay nagpahayag na wala siyang personal na kaalaman tungkol dito.

Ang kaganapang ito ay nagbunsod ng mga katanungan tungkol sa katotohanan, transparency, at integridad ng ahensya. Ang sumusunod ay ang detalyadong ulat mula sa pagdinig sa Kongreso na video sa itaas.

Ang Pagdinig sa Kongreso

Sa ika-14th QuagCom hearing sa Kongreso, muling umingay ang isyu ng “tara system” sa Bureau of Customs. Ang sistemang ito, na dating inamin na ng ilang opisyal, ay muling iniungkat upang alamin kung ito ba ay nananatili pa rin hanggang ngayon.

Ang “Tara system” ay inilarawan bilang isang paraan ng pagbibigay ng “grease money” o suhol o padulas upang mapadali ang pagpasok ng mga kargamento.

Ayon sa mga nakaraang pagdinig, ang sistemang ito ay hindi lamang isang isolated incident kundi isang organisado at patuloy na gawain.

Magkakaibang Testimonya:

Ang Panig ni Atty. Tristan Langcay: Bilang kasalukuyang director ng Legal Service ng Bureau of Customs, si Atty. Tristan Langkay ang humarap sa pagdinig. Sa simula pa lamang, sinabi niya, “As of now your honor I have no information about ‘Tara system’ on with the bureau of former commissioner.”

Dagdag pa niya, “I’m sorry I have no experience or knowledge on that Tara system,” at “I have no personal knowledge of that.” Bagaman aminado siyang nakarinig tungkol dito sa mga diskusyon at imbestigasyon, iginiit niya na wala siyang personal na karanasan o kaalaman tungkol sa sistema.

“I’ve heard about it during discussions like this forum during investigations ah among um sa mga kwentuhan your honor. Naririnig ko pero wala akong experience on that, your honor.” Sinabi rin niya na ang mga report na natanggap nila ay galing mismo sa mga broker, hindi mula sa loob ng Customs.

Ang Pag-amin ng mga Dating Commissioner: Dalawang dating commissioner ng Customs ang umamin na may “Tara system” noong kanilang panunungkulan. Ayon kay Commissioner Lapeña, “There was your honor.” Si Commissioner Nick Faeldon ay umamin din. Ang kanilang mga testimonya ay nagpapatunay na ang sistema ay umiiral at hindi lamang haka-haka.

Pagtatanong at Pagdududa:

Hindi Pagkaunawa ng Kongresista: Ang pagkakaiba ng testimonya ng mga dating commissioner at ng kasalukuyang representante ng BOC ay nagdulot ng pagdududa. Isang kongresista ang nagtanong, “Meron pa ba sa Bureau of Customs sabi mo Attorney you do not know you do not have any personal knowledge?”

Hindi rin matanggap ng kongresista na walang alam si Atty. Langcay, kaya sinabi nito, “Dalawang former commissioner nagsabi, Meron! Yung broker na nagnenegosyo sa loob sinasabi, Meron! Yung intelligence officer na taga loob sinasabi, Meron! Ikaw na-taga loob ka ng custom sinasabi mo hindi mo… wala!”

Dito na naging matalas ang tanong ng kongresista: “I think you’re You’re lying to us you know you have been there for quite a time if the commissioners know about that Why don’t you know you’re a lawyer my goodness.”

Ang “Tara” Bilang Lagay: Sinubukan ni Atty. Langcay na ipaliwanag na ang “tara” ay isang paraan ng pagbilang noong mga panahon na walang container vans, “It seems that the Tara system was in place during even before this container shipments was in place because shipments before was in open. There’s no modal containers it’s not covered so in open, So they make the Tara, I mean they count Tara is a counting system at the time, your honor, that they make.” Ngunit nilinaw ng isang kongresista na ang pinag-uusapan ay ang “lagay” o “grease money.”

Malaking Halaga ang Nawawala:

Ayon sa mga dating commissioner, malaki ang nawawala sa gobyerno dahil sa “tara system.” Si dating Commissioner Sid Lapena ay nagsabi, “During my time your honor there’s around 2,500 containers coming to the country everyday if the Tara system applies at that time it’s around 30,000

So annually we the government is losing around 27… 27 billion your honor.” Kinumpirma naman ito, “Yeah I agree with the computation of commissioner your honor that would be the same amount .” Kung totoo ang mga pagtantiya na ito, umaabot sa 27 bilyong piso ang nawawala kada taon sa kaban ng bayan.

Hirit ng Imbestigasyon at Reklamo:

Dahil sa mga alegasyon, hinimok ng mga kongresista na magsagawa ng masusing imbestigasyon. Hinihikayat rin ni Atty. Langcay na magsampa ng pormal na reklamo ang mga taong may personal na kaalaman sa “tara system,” gaya ni Mr. Taguba,

“Your honor may I just suggest your honor that a proper complaint affidavit Identifying the specific circumstances on which he Actually paid Tara and identifying the your honor please with you respect the persons or individuals involved so that the proper appropriate administrative or criminal action can be undertaken your honor.”

Ang “Friday Habit”

Sinabi ni Cong. Romeo Acop na maniniwala lamang siya na wala nang “tara system” kapag nawala na ang “Friday habit” sa Customs. Ito ay ang kaugalian na pag-uwi ng maaga ng mga empleyado ng Customs tuwing 3:00 ng hapon tuwing Biyernes, “Yung sinabi ko nung last hearing pag nawala na yung Friday habit ng customs at 3:00 in the afternoon of Friday. Maniniwala na po ako na walang Tara System”. Ito ay nagpapahiwatig na may malalim na nakaugat na gawain sa loob ng ahensya.

Ang pagdinig na ito ay nagpapakita ng seryosong isyu ng korapsyon sa Bureau of Customs. Ang pag-amin ng mga dating opisyal at ang pagtanggi ng kasalukuyang opisyal, kasama ang napakalaking halaga na nawawala sa gobyerno, ay nagpapakita na malaking problema ang “tara system.”

Kailangan ang agarang aksyon at masusing imbestigasyon upang mapanagot ang mga sangkot at maibalik ang integridad ng ahensya.

Follow us on our social media:
📺www.youtube.com/@PinasNews
👉www.facebook.com/pinasnewstv